Binaları depreme dayanıklı hale getirmek için hayata geçirilen projelere bir yenisi daha eklendi. İstanbul'da başlayan Yarısı Bizden kampanyası ile birlikte devlet desteği ile vatandaşların konutlarını dönüştürmesi amaçlandı.

Hürriyet'ten Gülistan Alagöz'ün ele aldığı 'Bakanlık hem hibe veriyor hem de evleri dönüştürüyor: 5 soruda avantajlı dönüşüm' başlıklı yazıda avantajlarından bahsedildi. Alagöz tarafından yapılan açıklamalar şöyleydi;

5 SORUDA AVANTAJLI DÖNÜŞÜM!

İstanbul’da 600 bini çok riskli, 1.5 milyon konutun dönüşümünü hızlandırmak için devreye alınan ‘Yarısı Bizden’ kampanyasında bina yerine ‘alan bazlı’ dönüşümü seçen ev sahipleri ek avantajlar elde ediyor. İstanbul’un 39 ilçesinde riskli yapı sahiplerinin faydalanabileceği kampanyada, site benzeri büyük dönüşümü seçenler müteahhit bulmakla uğraşmıyor, evleri bakanlık kurumları yeniliyor. Yapılar devlet güvencesi ile dönüşürken, hem hibe veriliyor hem de avantajlı ödeme seçenekleri sunuluyor. İşte alan bazlı dönüşümün detayları...

Alan bazlı kentsel dönüşüm nerelerde yapılıyor?

İmar planlarında ada veya site bazlı yapılaşma olan alanlarda gerçekleşir.

Hangi şartlar aranıyor, başvurular nereye yapılıyor?

Tekil bina dönüşümlerinde olduğu gibi önce bakanlığa bağlı lisanslı kuruluşlara karot örneği baktırılarak risk durumu tespit ediliyor. Sonrasında ‘yüzde 100 uzlaşma’ sağlayan hak sahipleri dönüşüm taleplerini iletmek için, Kentsel Dönüşüm Başkanlığı Marmara Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğü’ne başvuru yapıyor.

HİBE, KREDİ VE KİRA DESTEĞİ

Hak sahiplerine hangi destekler veriliyor?

Alan bazlı dönüşümde, hak sahiplerine konutlar için 875 bin TL, ticari birimler içinse 437 bin 500 TL hibe veriliyor. Hibe tutarı bina maliyetinden düşürülüyor, arta kalan borç ise uzun vadeli uygun ödeme koşullarıyla taksitlendiriliyor. Hak sahiplerinin borçlanmaya yönelik geri ödemeleri, anahtar teslimini takip eden aydan başlatılıyor. Yani önce evine yerleşiyor, sonra taksitler başlıyor. 120 aya kadar vade imkanı sunulurken, ödeme planları projeye göre değişiyor. Genel uygulamada ödemenin başladığı ilk yıl faiz uygulanmıyor, sonraki yıllar Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) oranının yarısı kadar güncelleme yapılıyor.

Ayrıca hak sahipleri ‘tahliye desteği’ ya da ‘kira yardımından’ birini de alıyor. Tahliye desteği tek seferde 125 bin TL olarak ödenirken, kira yardımı aylık 8 bin TL şeklinde uygulanıyor.

DAR GELİRLİYE OTURMA HAKKI

Hibeye rağmen ödeme gücü olmayanlar için nasıl bir yol izleniyor?

Ödeme gücü bulunmayan dar gelirli ya da yoksul vatandaşlara ise borçlandırma yapılmıyor, onun yerine ‘oturma hakkı’ tanınıyor. Süreç şöyle ilerliyor; vatandaşın başka mülkü, yoksulluk sınırını aşan geliri yoksa hiçbir bedel istenmeden evi yenileniyor. Vatandaş depreme dirençli hale gelen evine yerleşiyor. Örneğin; evin yıkılmadan önce değeri 1 milyon TL, yeni değeri 5 milyon TL ise 5’te 1 oranında tapuda hissesi oluyor. Yeni evde, eşlerin her ikisi ömür boyu oturuyor. Zaman içinde maddi durumu düzelenler evin kalan hisselerini güncel değerle satın alabiliyor. Eşlerin vefatı halinde alım hakkı mirasçılara geçiyor.

Evleri hangi kurum yapıyor, ne kadar sürede teslim ediliyor?

Yapımı süreci Kentsel Dönüşüm Başkanlığı-TOKİ, Kentsel Dönüşüm Başkanlığı-Emlak Konut GYO ve Kentsel Dönüşüm Başkanlığı-EPP işbirliğinde yürütülüyor. İnşaat ve teslim süreleri hak sahiplerince uzlaşmaların ve tahliyelerin tamamlanma tarihlerine göre değişkenlik gösteriyor. Uzlaşma sağlandıktan sonra tahliyelerin 60 gün içinde tamamlanması ve sonrasında yıkım ve yapım aşamasına başlanması öngörülen projelerde, yapım faaliyetleri 18-36 ay arasında bitiyor.

DÖNÜŞEMEYEN YERLER ÖNCELİKLİ

Bakanlık alan bazlı dönüşümde, en zor durumda olan ev sahiplerini öncelikli hale getiriyor. Piyasa koşullarında dönüşemeyen, müteahhitlerin teklif sunmadığı, zemin ve yapı açısından risk taşıyan alanlarda alan bazlı dönüşüm seçiliyor. Mesela 200 konut yıkılıp yeniden 200 konut yapılacaksa, bu alan müteahhitler için cazip olmuyor ve kamu devreye giriyor. Ya da başvuran iki site arasında birinin zemin yapısı daha riskli ise, önce orası dönüşüyor.

ALAN BAZLI PROJELERDE FIRSATLAR

Bina yerine alan/ada bazlı site benzeri büyük dönüşümlerde şu avantajlar sağlanıyor:

Vatandaş iyi bir müteahhit bulma stresi yaşamıyor, çünkü evleri kamu kurumları yapıyor.

Kamu iştiraklerinin mali ve teknik gücü sayesinde geç teslim sorunu yaşanmıyor ve inşaat kalitesinde devlet güvencesi sağlanıyor.

Borçlanma ve geri ödeme sürecinde avantaj elde ediliyor.

Birden fazla yapının birlikte ve planlı şekilde dönüşümü ile sadece binalar yenilenmiyor, altyapı, sosyal alanlar (okul, kreş, park vb.) ve çevre düzenlemeleri de modernize ediliyor.