Geçtiğimiz gün GYODER yönetiminin davetiyle bir grup gazeteci, Türkiye’deki konut piyasasının içinde bulunduğu sıkışıklığı nasıl aşabileceğini konusunda istişarede bulundu. Gerçekleştirilen toplantıya ilişkin yaşanan gelişmeler hakkında bilgilendirmelere yer verilirken GYODER Başkanı Neşecan Çekici, konuyla ilgili detaylı bir değerlendirme paylaştı. Yapılan açıklamalarda Konut Politikası Platformu'nun kurulması gerektiği hakkında talepler de iletildi. Konuya ilişkin gelen açıklamalar şu şekildeydi;

TÜRKİYE KONUT POLİTİKASI PLATFORMU KURULMALI!

Son 10 yılda tek yaşayan kişi sayısı %30 artmış, ancak çekirdek aile yapısında ciddi bir değişim olmamış. Bu da küçük hanelerin sayısının arttığını gösteriyor. Sektörün bu değişimleri iyi analiz etmesi ve konut üretiminde buna göre yönlenmesi gerekiyor.

10 yıllık bir konut politikası oluşturulmalı; arsa, finansman, tasarım, konut tipleri net olarak planlanmalı. Bu amaçla kamu, özel sektör ve STK'ların katılacağı bir 'Türkiye Konut Politikası Platformu' oluşturulması gerekiyor. Biz de bir yıldır bu konunun altını çiziyoruz ve bu dönemde böyle bir çalışma yapmayı planlıyoruz.

Ek olarak, Türkiye'de şu anda yaklaşık 26 milyon hane bulunuyor. Ortalama hane halkı sayısı 2,5'a düştüğünde, nüfus sabit kalsa bile yaklaşık 34 milyon haneye ihtiyaç duyulacak. Bu, devlet politikası gerektiren büyük bir konut ihtiyacıdır; müteahhitlerin tek başına çözebileceği bir sorun değildir.

Bizim dernek olarak yönetim kurulumuzda bu konuda konsensus var ve bilgi, veri, uluslararası karşılaştırmalar ışığında konut politikası geliştirmeye hazırız.

YENİ KONUT MODELİ!

Barınma krizi uluslararası fuar ve konferanslarda da sıklıkla gündeme geliyor. Son iki yıldır MIPIM'de düzenlenen konferanslarda da Avrupa ülkelerinin finansa erişim ve enflasyon konusunda ciddi problemler yaşadığını gözlemledik. Bunu tetikleyenin savaşlar, göçler, küresel ekonomik kriz ve sosyal yapıdaki değişiklikler olduğu üzerine birçok analiz var. Satılık ya da kiralık fark etmeksizin konuta erişimde büyük sıkıntılar yaşanıyor. Konferansta örneklenen çözümler konut sorununa devletin el atmasının gerekliliğini göstermekte. Kamu özel sektör iş birliğinin birçok örneği mevcut. Kentlerin ihtiyacına, nüfusuna ve dinamiklerine bağlı olarak özel çözümler üretilmeli. Bu anlamda evrensel adıyla "Build to Rent" olan ve kiralık konut ihtiyacına yanıt veren modellerin özel bir örneği olarak GYODER Yeni Konut Modeli'nin ne kadar doğru bir çözüm önerisi sunduğunu bu uluslararası ortamda da test etmiş olduk. Aldığımız olumlu geri dönüşler, bizi bu alanda daha da motive ediyor ve daha fazla çalışmaya teşvik ediyor. Erişilebilir konut konusunda kıta Avrupası'nda örnek ülke olabiliriz.

Dünyada erişilebilir konutların işleyişinde ise genel olarak şu prensip geçerli: Evde yaşayan eşler veya anne-baba gibi hane halkının toplam net geliri baz alınır. Bu gelirin yaklaşık üçte biri, yani %33'ü kira ya da mortgage (ipotek) ödemesine ayrılır.

"DEVLETTEN TEK BİR ŞEY İSTİYORUZ"

GYODER Yeni Konut Modeli'nde devletin elindeki arsalar, gayrimenkul geliştiricilerine belli bir proje dönemi için ödünç verilirse ve Kamu–Özel İşbirliği Yöntemi ile ve seri bir üretim mantığıyla üretim yapılsa on binlerce konut inşa edilebilir. Bu model çerçevesinde yap-işlet-devret modeliyle bireysel değil kamusal kiraya veren yapısını oluşturuyoruz ve kiracıyla kiraya veren arasındaki problemleri ortadan kaldırıyoruz. Arsa maliyeti sebebiyle oluşan fark kiraları da yarı yarıya düşürüyor. Bu modelde, kullanıma açılacak arsalarda konutların üretilmesi sağlanırken, arsaların mülkiyeti de devlette kalıyor. Kamunun kiraya veren konumunda olduğu bu modelin finansmanını, sermaye piyasası enstrümanlarını da içine alan çeşitli senaryolarla destekledik. Yani finansman için de devlete yük olmuyoruz; devletten bir tek şey istiyoruz: 'Arsa'.

Bu projeyi hayata geçirebilirsek hem konut üretim sürecini hızlandırabilir hem de kira fiyatlarını regüle ederek krize çözüm getirebiliriz.